Zaanstad - Inverdan

Inverdan is een masterplangebied dat sinds 2003 in uitvoering is in het centrum van Zaandam. Met dit plan wordt getracht om enerzijds de binnenstad te verdichten en anderzijds de binnenstad herkenbaar te maken en verdwenen kwaliteiten terug te halen. De kaders voor het masterplan zijn opgesteld door architect Soeters. Zijn plan is om de kenmerkende Zaanse Schans bouwstijl een tweede (postmoderne) leven in te blazen. Nieuwbouw moet op enige wijze een verwijzing dragen naar Zaanse huisjes. Dit heeft tot dusver geresulteerd in een behoorlijk excentriek stadslandschap dat gekenmerkt wordt door frivole gevels en verschillende groene kleuren, zowel sterk uitvergrote historische geves als moderne varianten met een verwijzing naar zo'n oude gevel. De meest in het oog springende gebouwen zijn nu het stadhuis en het hotel Inntel. Daaromheen zijn op een iets kleineere schaal diverse bouwwerken gerealiseerd met vergelijkbare uiterlijke kenmerken.

Inverdan is een van de meest tot de verbeelding sprekende stationsgebieden van Nederland. De meningen over dit gebied zijn dan ook zeer divers. Sommigen vinden het kitsch, terwijl anderen er juist van houden. Hoe je er ook over denkt, Inverdan heeft Zaandam weer op de kaart gezet.

1. Zodra je het station van Zaandam uit loopt kom je terecht op een verhoogd voetpad met daaraan een pleintje. Aan de noordelijke zijde van dit pleintje bevindt zich de hoofdingang van het stadhuis. Dit gebouw is in 2012 opgeleverd naar ontwerp van de architect Soeters.


2. Het stadhuis is bovenop een busstation gebouwd.


3. Verhoogd straatje met linksachter de stationsingang, het stadhuis en idyllische winkeltjes op de voorgrond. Nu is het nog een doodlopende straat richting de ingangen van het station en stadhuis, maar het is de bedoeling dat op korte termijn links naast het stationstorentje een nieuwe voetgangersbrug wordt gebouwd over het spoor.


4. Inverdan is nog lang niet af. De stationsomgeving is maar een klein deel van het totale plangebied. Tijdens de crisis heeft de bouw een tijdje stil gelegen, maar nu met het aantrekken van de markt komen de planvoorstellen snel weer terug. Op de laatste braakliggende kavels aan de oostzijde van het station zijn bouwborden geplaats voor nog meer panden met postmoderne Zaanse Schans architectuur. Op het terrein vanwaar de foto is genomen moet in de toekomst het Cultuurhuis van Zaanstad verrijzen.


5.


6. De inrichting van de openbare ruimte in het stationsgebied is nogal onduidelijk. Het is een wirwar van voet- en fietspaden op twee niveaus.


7. Het meest in het oog springende gebouw van Inverdan is Hotel Inntel van WAM architecten. Dit gebouw bestaat uit een verzameling gestapelde Zaanse Schans huisjes. Veel passanten stoppen hier even om een foto te maken. Het gebouw is na de (echte) Zaanse Schans het meest gefotografeerde object van de gemeente.


8. Echt een geweldig gebouw!


9.


10. Naast Hotel Inntel is in 2011 de Poort van Rustenburg van Scala Architecten opgeleverd. In architectuur wijkt dit gebouw enigszins af van de postmoderne Zaanse Schansstijl die in deze omgeving dominant is. De architectuur van de Poort van Rustenburg heeft meer gelijkenis met overgangsarchitectuur uit het begin van de 20e eeuw.


11. Korte Rozengracht met op de voorgrond het project Hermitage en daarachter de Poort van Rustenburg,


12. In 2010 is Woontoren Hermitage van Rijnboutt Architecten opgeleverd. Volgens de renderingen van Rijnboutt zou dit gebouw de visuele afsluiting van het langwerpige plein Rozengracht verzorgen. Ze hadden alleen even geen rekening gehouden met de C&A.


13. De voorkant van de C&A aan de Gedempte Gracht


14. Belangrijk onderdeel van Inverdan is het terugbrengen van de verdwenen watergang tussen de Zaan en het station. In 2011 is het asfalt verwijderd en het water weer teruggebracht. Ondanks de terugkeer van het water heet de winkelstraat nog steeds Gedempte Gracht.


15. Sommige nieuwe gevels wijken wat af, maar ze zijn vrijwel altijd Zaans groen.


16. Rabobanktoren


17. Nieuwbouw in de Vinkenstraat


18. Midden op de Gedempte Gracht staan een paar kiosken, allen in Zaanse Schans stijl


19. Overzicht over de Gedempte Gracht richting station


20. Het plangebied Inverdan loopt tot aan de Zaan. Hier is nog wat erfgoed te vinden, zoals deze sluis.


21. Czaar Peter de Grotestraat


22. Ten zuiden van Inverdan ligt een wat ouder buurtje met sociale woningbouw. Met wat groene verf is hier getracht wat visuele aansluiting te krijgen bij het plangebied.


23. idem


24. Nogmaal de Hermitage. Het is toch een opvallend en fotogeniek gebouw.


25. Nieuwbouwwijkje ten westen van station. Uiteraard ook in de Zaanse Schans stijl.


26. In sommige nieuwe huizen is de verwijzing iets genuanceerder.


27. Nog eenmaal het zicht over het station richting de Poort van Rustenburg.