Berlijn
Met zijn 3,5 miljoen inwoners is Berlijn de grootste stad van Duitsland. De stad heeft een rijke geschiedenis waarin het eeuwenlang heeft gefungeerd als hoofdstad van Pruisen, het Duitse Keizerrijk en de Weimarrepubliek. Hoewel al deze perioden hun sporen hebben nagelaten in de stad, is een groot deel van de grandeur verwoest in de Tweede Wereldoorlog en aansluitend de periode van de Duitse tweedeling. Tegenwoordig wordt de stad vooral gekenmerkt door enerzijds een rijk cultureel leven en anderzijds een hoge mate van stedelijk verval. Op sommige plekken zijn de grootse bombastische gebouwen gerestaureerd of is getracht de grandeur terug te halen middels hoogwaardige eigentijdse architectuur, terwijl andere plekken al sinds de Tweede Wereldoorlog braak liggen.
1. In de Reichstag zetelt de regering van Duitsland. Dit eclectische paleis werd in 1894 opgeleverd en heeft dienst gedaan als parlementsgebouw tot 1933, waarna het grotendeels afbrandde in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Na de Duitse hereniging in 1990 werd de Reichstag gerestaureerd en kreeg het zijn oorspronkelijke functie weer terug. Bij deze restauratie werd een nieuwe glazen koepel midden op het dak geplaatst vanwaar bezoekers kunnen genieten van het uitzicht over de stad.
2. Vlak achter de Reigstag staat de Brandenburger Tor. Deze poort is in 1788 in opdracht van de Pruisische koning Frederik Wilhelm II gebouwd op de plek waar voorheen een stadspoort stond. Dit ter ere van de bezetting van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Door het zien van deze triomfpoort moesten Berlijners en bezoekers van de stad onder de indruk raken van de slagkracht van het Pruisische Rijk. De poort heeft daarmee een vergelijkbare betekenis voor Berlijn als de Arc de Triomphe voor Parijs.
3. Midden op de Brandenburger Tor, richting Unter Den Linden, staat een beeld van een strijdwagen met daarin de Godin Victoria. Dit is de Romeinse godin van de overwinning. In de Tweede Wereldoorlog werd het beeld van de poort afgeschoten. Het zou tot na de Duitse hereniging duren eer de poort in zijn volle glorie werd hersteld.
4. Halverwege de Friedrichstrasse staat Checkpoint Charlie. Hoewel het vroeger een belangrijke controlepost was tussen Oost- en West-Berlijn, stelt het object tegenwoordig niet zoveel meer voor. Het is verworden tot een toeristenplek waar je tegen betaling op de foto kan worden gezet met een DDR-soldaat.
5. De Gendarmenmarkt is een symmetrisch plein in het midden van het stadscentrum, aangelegd in de 18e eeuw op de plek waar voorheen de kazerne “Regiment Gens d’Armes” lag. Midden op de Gendarmenmarkt staat het classicistische Berliner Schauspielhaus. Tussen kerst en de jaarwisseling wordt de Gendarmenmarkt gebruikt voor een grote kerstmarkt.
6. Aan weerzijden van het Schauspielhaus staan twee vrijwel identieke kerken. Op de voorgrond staat de Deutscher Dom (1708) van de protestanten. De Französischer Dom op de achtergrond (1705) is van de Hugenoten.
7. Midden in het centrum ligt het statige Unter Den Linden. In de Pruisische tijd was dit de plek waar de rijkdom van de koningen en adel werd geëtaleerd. De naam Unter Den Linden is afkomstig van de Linden in de brede middenberm van de straat. Dit was de plek waar de bourgeoisie kon flaneren en waar men zich kon vergapen aan de grootsheid van de paleizen aan de laan.
Dit gebouw aan het oostelijke uiteinde is de Alte Komandantur. Dit gebouw werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest, maar is in 2004 gereconstrueerd op basis van beelden op oude postkaartjes. Momenteel fungeert het als hoofdkantoor van het Duitse bedrijf Bertelsmann, oorspronkelijke oprichter van bol.com.
8. Dwars door het centrum van Berlijn stroomt de Spree. De stad is ooit aan de oevers van deze rivier gesticht. Op een eiland in de Spree staan een aantal statige gebouwen, zoals de Berliner Dom, het Altes Museum en de Alte Nationalgalerie. Deze gebouwen lijken erg oud, maar zijn pas vanaf de 19e eeuw gebouwd in opdracht van de Pruisische keizers. Hiermee wilden ze een grootse en wereldlijke sfeer naar Berlijn halen, zodat het belang van de stad ook in haar bouwwerken tot uiting kwam.
9. De ingang van de barokke Berliner Dom is gericht op de Lustgarten, het plein waar ook het Altes Museum en de onlangs gereconstrueerde Stadtschloss zich bevinden. De huidige koepelkerk is opgeleverd in 1905, grotendeels verwoest in 1944 en gerestaureerd in 2002.
10. Achter de Berliner Dom staat de Alte Nationalgalerie. In 1876 is deze Romeinse tempel gebouwd als museum voor klassieke en romantische kunst.
11. Rondom de Alte Nationalgalerie is een indrukwekkende colonnade met dorische zuilen aangelegd.
12. Het Nikolaiviertel ligt in het voormalige Oost-Berlijn aan de oever van de Spree. Op de plek van dit wijkje is Berlijn ooit ontstaan. Maar ondanks de lange stedelijke historie van deze plek is er maar weinig van terug te vinden in het straatbeeld. Nadat het gebied vrijwel geheel werd verwoest in de Tweede Wereldoorlog, heeft het jarenlang braak gelegen. Pas in 1987 werd een oude stedelijke structuur hersteld, maar in plaats van een zorgvuldige reconstructie koos men destijds voor goedkope DDR-plattenbau. Ondanks deze plastic uitstraling is het een aantrekkelijke plek met veel horeca.
13. De naam Altes Stadthaus doet vermoeden dat we te maken hebben met een oud stadhuis. Dit exemplaar stamt echter uit 1911. Het is gebouwd om het volle stadhuis aan de overzijde van de straat te ontlasten. Bijzonder element aan dit gebouw is de 80 meter hoge toren met koepel.
14. Direct ten noorden van het Nikolaiviertel staat het echte oude stadhuis: het Rotes Rathaus. Dit gebouw dankt zijn naam aan de rode bakstenen waaruit hij is opgetrokken. Ook dit stadhuis is symmetrisch van opzet en wordt in het midden bekroond met een 74 meter hoge toren waarop altijd de Berlijnse vlag wappert.
15. De Alexanderplatz is te beschouwen als het centrum van het voormalige Oost-Berlijn. Tijdens de tweedeling van de stad werd deze plek door de toenmalige machthebbers gebruikt als showroom voor futuristische gebouwen en technieken. Het meest in het oog springende gebouw is de 368 meter hoge Fernsehturm. Deze toren domineert al ruim 40 jaar de skyline van Berlijn. Niet alleen werd de toren gebruikt als zendmast, ook bood het ruimte aan een restaurant en een uitzichtplatform.
Op de voorgrond staat een ander pronkstuk uit de DDR-tijd, namelijk de Urania Weltzeituhr. Op deze klok wordt de tijd in 148 steden over de hele wereld aangegeven. Daarboven is een vereenvoudigde versie van het zonnestelsel geplaatst met planeten die eenmaal per minuut een rondje om de centrale as maken.
16. Onder station Heidelberger Platz ligt een van de mooiste U-Bahn stations van Berlijn. Het plafond van dit station bestaat uit aaneengeschakelde kruisgewelven, welke in het midden van het perron samenkomen op een rij natuurstenen zuilen. Boven de beide sporen hangen bijzondere Art Déco lampen.
17. Nogmaals U-Bahn station Heidelberger Platz.
18. Als je Berlijn bezoekt ontkom je haast niet aan de Bratwurst of Currywurst. Vooral rond de kerst is de stad bezaaid met kraampjes waar je deze worsten kunt eten. Meestal kun je de lekkernij aanvullen met een beker warme Gluhwein.
19. De grens tussen Oost- en West-Berlijn liep voorheen dwars over de Potsdamer Platz. Toen Berlijn nog uit twee delen bestond had deze plek weinig waarde, maar toch werden de bouwkavels in dit gebied een half jaar voor de val van de muur gekocht door grondspeculanten in dienst van ondernemningen zoals Sony en Chrysler. Ze bleken hiermee een zeer goede investering te hebben gedaan, want plotseling lag het plein in het midden van Berlijn. De Potsdamer Platz is tegenwoordig een van de belangrijkste ontmoetingsplekken van de stad, voor zowel bewoners als toeristen.
De drie beeldbepalende torens van het plein zijn van links naar rechts: het Piano Hochhaus (79m), de Kollhofftower (105m) en de Bahntower (94m).
20. Aan de noordzijde van de Potsdamer Platz staan deze twee torens van het Beisheim-Center. Links staat het luxueuze Ritz Carlton hotel en rechts het Delbruck Haus. Beide zijn 70 meter hoog.
21. Het Sony-Center is het meest spectaculaire gebouw aan de Potsdamer Platz. Het bestaat uit een aantal kantoorgebouwen van 11 verdiepingen rondom een centraal plein met daarboven een bijzonder tent-achtig dak. Dit dak verandert om de paar seconden van kleur.
22. Binnen in het Sony Center. Op de begane grond en eerste verdieping van de gebouwen zijn publieke functies ondergebracht, zoals brouwhuizen, restaurants en een bioscoop. Het is een zeer populaire bestemming voor veel mensen.
23. De Kurfürstendamm is het centrum van het voormalige West-Berlijn. Hoewel deze plek zich heeft ontwikkeld tot een uitgebreid winkelcentrum, heeft het nooit kunnen tippen aan het oude centrum in Oost-Berlijn. Toch wordt ook dit centrum erg druk bezocht en is het nog altijd in opmars. In de afgelopen jaren zijn tussen deze ruïne en station Zoologischer Garten luxe hoteltorens verrezen.
