Bosnië-Herzegovina

Bosnië-Herzegovina is bergachtig land met in het westen enkele hoogvlakten. De bevolking is voornamelijk geconcentreerd in de vruchtbare rivierdalen, daarbuiten zijn vrij weinig dorpen en steden te vinden. Vooral de hoogvlakten zijn erg dun bevolkt, evenals de bergruggen. Het land is in de jaren 90 het toneel geweest van een burgeroorlog. De sporen hiervan zijn nog overal in het landschap te vinden. Tegenwoordig is het weer veilig om het land te doorkruisen, zolang de onverharde delen en kaportgeschoten gebouwen maar mijdt in verband met mijnen en mogelijke boobytraps.

1. Een manier om het zuidelijke deel van Bosnië globaal te verkennen is per trein. Deze rijdt twee keer per dag tussen Mostar en Sarajevo. Onderweg kronkelt het spoor door het landschap, vooral bij de plaats Konjic is de route spectaculair.


2. Het landschap vanuit de trein.


3. Beneden bij het meer van Jablanica.


4. Oude spoorbrug bij Jablanica ligt hier al zo bij sinds de Tweede Wereldoorlog.


5. Markt


6. Travnik is een oude stad in centraal Bosnië. De stad schijnt al in het begin van de jaartelling te zijn gesticht, maar deze is vooral tot bloei gekomen tijdens de Ottomaanse periode. Door zijn strategische ligging tussen twee dalen is Travnik altijd erg belangrijk geweest. Hier is in het verleden dan ook een groot fort gebouwd.


7. Uitzicht vanuit het fort van Travnik over de stad.


8. De oude stadskern.


9. Voor de rest is Travnik een maar een sober oord.


10. In Bosnië is niet veel werkgelegenheid. De weinig aanwezige industrie is tijdens de oorlog voor een belangrijk deel verwoest. Deze voormalige staalfabriek nabij Jajce is na de oorlog nog wel even in gebruik geweest, maar nu is ook deze fabriek verleden tijd.


11. De waterval bij het stadje Jajce.


12. Hoewel Bosnië gewoon 1 land is, laait regelmatig een discussie op bij Bosnische Serviërs om zich alsnog als Republiek Srpska af te scheiden. Overal in het noordwesten van het land zie je dit soort borden en vaandels terug, om je erop te wijzen dat je een ander land binnenrijdt. Alleen de grensposten ontbreken nog.


13. De wegen in Bosnië worden wel steeds meer verbeterd, maar op nog diverse plekken worden regio’s alleen maar ontsloten met dit soort geitenpaden.


14.


15. Het beruchte Srebrenica. Hier werden in 1995 ruim 8000 mensen vermoord ondanks dat deze plaats door de VN was benoemd tot safe area.


16. Nogmaals Srebrenica.


17. Hoewel een groot deel van het dorp inmiddels in herbouwd, zijn nog op diverse plekken kapotgeschoten huizen te vinden. Het is vaak niet eens mogelijk om deze karkassen op te knappen, omdat ze zijn omringd met mijnen en andere soorten boobytraps.


18. Nog meer oorlogsschade.


19.


20. Ustase (Ustasha) is een Kroatische fascistengroep die vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog dood en verderf heeft aangericht in Bosnië. Tijdens de afgelopen burgeroorlog werd het begrip nog vaak gebruikt om Bosnische-Kroaten aan te duiden, maar dat werd meer ervaren als scheldwoord. Wanneer je op een ochtend wakker werd en Ustase op de gevel van je huis aantrof, dan was je door je buren bestempeld als Kroaat en was het zaak om zo snel mogelijk te vertrekken. Het was een ‘subtiele’ waarschuwing dat je huis binnenkort zou worden gebruikt als schietschijf.


21. Ook in het dorp Ahmici (nabij Vitez) hebben zich in de oorlog gruwelijke taferelen afgespeeld. Een groot deel van dit dorp werd afgeslacht. De platgeschoten moskee van dit dorp was een tijdlang een van de bekende symbolen van de oorlog. De schade is inmiddels opgeruimd en er is een nieuwe moskee verrezen.


22. Bugojno is een van de grootste steden in centraal Bosnië. Het is van oudsher een multiculturele stad, want hier woonden alle drie de Bosnische bevolkingsgroepen tot de oorlog door elkaar. Tegenwoordig wordt deze situatie langzamerhand hersteld.


23. Op een industrieterrein in Bugojno was voorheen de belangrijkste Nederlandse legerbasis gevestigd. Tegenwoordig ligt het terrein er wat verlaten bij.


24. Het Kroatische kerkje in Kupres was tijdens de oorlog ook getransformeerd in een hoopje stenen met daarop een groot kruis. Ondanks dat het plaatsje slechts 10.000 inwoners heeft, pakt men de herbouw wel erg grondig aan.


25. Op de vlakte van Kupres (Kupresko Polje) heeft in de Bosnische oorlog een grote tankslag plaatsgevonden. Op diverse plekken zijn nog resten van de stellingen te zien in het grasland.