Amsterdam - Oostelijk Havengebied

Het Oostelijk Havengebied in Amsterdam is een voormalige havengebied aan het IJ met pieren en eilanden die in de afgelopen jaren is getransformeerd tot hippe woonwijk. In het gebied is getracht op sommige plekken een moderne versie van Amsterdamse grachten en -panden na te bootsen. Deze knusse straatjes worden afgewisseld met grootse wooncomplexen in experimentele architectuur, waarvan sommigen erg geslaagd zijn en anderen minder. Op diverse plekken in het gebied zijn oude industriele gebouwen geintegreerd in de nieuwbouw, waarbij deze een nieuwe functie hebben gekregen zoals wonen, horeca of creatieve broedplaats voor start-ups.

Vrijwel alle bebouwing in het Oostelijk Havengebied is inmiddels opgeleverd. Vooral op het meest zuidelijk gelegen deelgebied Cruqius-eiland wordt nog volop gebouwd.

1. Uitzicht vanuit het Station op Overhoeks. Dit gebied wordt momenteel op een vergelijkbare manier ontwikkeld als het Oostelijk Havengebied. In het midden staat de voormalige Shell toren, welke in 2016 is omgedoopt to A’Dam toren. Bovenin de toren is nu een uitzichtpunt met zicht op de historische binnenstad. Links naast de toren staat het Eye filmmuseum en rechts staat een nieuwe woontoren. De komende tijd zullen hier meer torens verrijzen.


2. Zeer hoogwaardige architectuur aan de Oosterdokskade.


3. Blikvanger aan de Oosterdokskade is de openbare bibliotheek van architect Jo Coenen.


4. Het Nemo


5. Muziekgebouw aan het IJ en het Movenpick hotel


6. Nogmaals het muziekgebouw met spektaculaire toegangsbrug van Hans van Heeswijkarchitecten.


7. De Piet Heinkade bestaat uit een grote verzameling uitgelijnde gebouwen van 34 meter hoog. Tezamen vormen ze een indrukwekkende muur van gebouwen die de stad scheiden van het IJ. Ook hier is de architectonische kwaliteit van de gebouwen erg hoog.


8. Soms komt het wat steriel over.


9. Diverse oude loodsen aan de kade staan er nog, zij het met een gewijzigde functie van bedrijvigheid naar wonen. De hogere nieuwbouw is over de loodsen heen gebouwd, soms zelfs zonder contact tussen oud- en nieuwbouw.


10. Een markant gebouw aan de Piet Heinkade is pakhuis Willem de Zwijger. Dit gebouw stamt uit 1934 en was destijds een van de modernste pakhuizen. Dwars door het gebouw is een weg aangelegd die de Piet Heinkade verbindt met het Java eiland.


11. Het westelijke deel van het Java eiland heeft jarenlang braak gelegen. Momenteel wordt hier Hotel Jakarta gebouwd


12. Het Java eiland is gebouwd volgens een plan van architect Soeters. Hij had het idee om een nieuw stukje Amsterdam te realiseren dat in stedenbouwkundig opzet goed aansluit bij de oude grachtengordel. Dit niet zozeer door oude grachtenpanden te reproduceren, maar wel door het integreren van nieuwe watergangen op het eiland en het aanbrengen van grote verscheidenheid in architectuur en niet al te hoge bebouwing. Tezamen vormt alle bebouwing visueel weer een geheel.


13. Nieuwe gracht op het Java eiland


14. Nog een nieuwe gracht


15. Aan de binnenzijde van de bouwblokken is een voetgangersgebied te vinden met veel groen, speeltuinen en wat lagere bebouwing.


16. De buitenschil van de bouwblokken bestaat uit appartementencomplexen van 5 tot 7 woonlagen.


17. Ten oosten van de keerlus van de tram gaat het Java eiland over in het KNSM eiland. Het stedenbouwkundige plan voor dit eiland is afkomstig van architect Jo Coenen. Bijzonder aan zijn plan is dat relatief veel oude industriele panden zijn verwerkt in de nieuwbouwplannen. Loods 6 is eenn restant van de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij (naamgever KNSM eiland).


18. Woongebouw Pireaus van architect Kollhoff is rondom een ouder havenkantoor gewikkeld.


19. Aan het Levantplein zijn fraaie Lofts gemaakt in de voormalige kantine van de KSNM. De voorgevel van de woningen bestaat geheel uit glas


20. De bebouwing op het KSNM eiland is minder als geheel ontworpen. Elke architect heeft zijn eigen plangebied kunnen ontwerpen zonder rekening te houden met de naastgelegen plangebieden. Door gebrek aan eenheid ontstaat het risico iedere ontwerper op zijn eigen manier een dominante stempel wil drukken op het gebied, wat soms leidt tot geslaagde architectuur maar ook wel eens tot mislukkingen. Op het KSNM eiland valt dat gelukkig mee met de minder geslaagde voorbeelden, al ontbreekt het hier wel aan de eenheid en knusheid die je aantreft op het naburige Java eiland.


21. Op het meest oostelijke puntje van het KNSM eiland staat het wooncomplex Emerald Empire van architect Jo Coenen. De ronde constructie doet vrij technisch aan en door het gebruik van grote betonnen vlakken doet het gebouw enigszins brutalistisch aan.


22. Rondom het centrale wooncomplex staan een aantal moderne twee-onder-een kappers.


23. Woongebouw Barcelona van architect Bruno Albert. Het pronkstuk van dit postmoderne gebouw is de statige cirkelvormige binnenplaats dat wordt afgesloten met een enorm gesmeed hekwerk.


24. Woongebouw Hoogwerf van architecten Diener en Diener is gedeeltelijk in het water gebouwd. Hoewel dit blok op het Java eiland is gebouwd, is het gebouw in zijn footprint meer in lijn met de blokken op het KNSM eiland en is de rooilijn van deze bebouwing afgestemd op het KNSM eiland. Hoogwerf vormt daarmee een enigszins natuurlijke overgang tussen het Java eiland en KNSM eiland.


25. Bij de opgang van de brug van deelgebied Rietlanden naar het KNSM eiland staat dit 70 meter hoge woongebouw van Neutelings Riedijk architecten. De witte gevel wordt op diverse plekken onderbrokken door inkepingen, zodat het gebouw een wat speelser uiterlijk krijgt. Door zijn hoogte, locatie en verschijningsvorm is het een van de grootste blikvangers in het gebied. Helaas begint het gebouw er inmiddels behoorlijk verweerd uit te zien.


26. De deelgebieden Borneo en Sporenburg bestaan grotendeels uit lagere bebouwing. Deze bebouwing wordt op drie plekken onderbroken door grote woongebouwen die diagonaal op het stratenpatroon zijn gepositioneerd. Midden op Sporenburg is zodoende woongebouw The Whale van Architecten Cie gerealiseerd. Een eindje verder richting het oosten zou Fountainhead moeten verrijzen, maar die is tot dusver niet van de grond gekomen.


27. De deelgebieden Borneo en Sporenburg worden door het Spoorwegbassin van elkaar gescheiden. Door twee indrukwekkende voetgangersbruggen van West8 worden de twee gebieden met elkaar verbonden. De oostelijke brug is behoorlijk hoog gemaakt zodat de schepen er onderdoor kunnen varen.


28. Aan de Scheepstimmermanstraat op Borneo is een eigentijdse variant van de Amsterdamse grachten gereproduceerd. Mensen konden hier hun eigen woning laten ontwerpen, zo lang deze aan een paar vooraf gestelde eisen voldeed. De huizen vormen tezamen twee zeer afwisselende tijen woningen.


29. Nogmaals de Scheepstimmermanstraat


30. Aan het einde van de Scheepstimmermanstraat staat het tweede grote woongebouw van Borneo Sporenburg: Pacman


31. Woongebouw Pacman

32. Het slingerende woongebouw Entrepotbrug van architectenbureau Atelier Pro met daar achter de 60 meter hoge Watertoren.


33. Nogmaals de Entropotbrug


34. Tramhalte Rietlandpark bestaat uit twee kruisende ongelijkvloerse tramlijnen. De tram op maaiveldniveau gaat naar het KNSM eiland en de lijn op -1 eindigt in IJburg.


35. Quintet Office Park bestaat uit 3 kantoorgebouwen waarvan 2 worden gebruikt als hoofdkantoor voor omroepbedrijf SBS.


36. Tussen de Oostelijke Handelskade en de Veemkade is onlangs het gebouwencomplex Nieuw Argentinie verrezen van architectenbureau Breitman & Breitman-Krier. Het complex bestaat uit vier woongebouwen met een sterk historisch industrieel uiterlijk. De detaillering hiervan is zo goed gedaan dat het lijkt alsof deze blokken er al een eeuw staan.


37. terug over de Piet Heinkade richting het Centraal Station.