Plan Van Grijs naar Groen - 1968

Kaartviewer (laden kan paar seconden duren)

Aan het einde van de jaren 60 onstonden in Den Haag de eerste ideeen voor stadsvernieuwing. Met name in armere uitbreidingswijken van rond de eeuwwisseling, zoals de Haagse Schilderswijk, waren de leefomstandigheden van bewoners verre van optimaal. De woningen waren klein, ze stonden erg dicht op elkaar, en ze bevonden zich bovendien in een zeer slechte bouwkundige staat. Grootschalige saneringen zouden uitkomst bieden.

Hoogbouw in het groen
In 1967 begon planoloog P.T van der Hoff namens de gemeente Den Haag aan de voorbereiding van een nieuw bestemmingsplan voor het oostelijke deel van de Schilderswijk. Het doel was om een nieuw stedelijk gebied te creeeren dat de ruimte bood aan een nog grotere populatie, terwijl dit gebied qua opzet een stuk ruimer en groener moest ogen dan de bestaande dichtbebouwde stad. Naast een grote hoeveelheid woningen moest het gebied ook ruimte bieden aan winkels en kantoren. Het resultaat van de inspanningen was het plan Van Grijs naar Groen.

Plan Van Grijs naar Groen was een zeer ambitieus, doch controversieel plan voor de omgeving rond het Oranjeplein. In het plan zou de vrijwel de gehele omgeving worden gesloopt en vervangen door een verzameling haaks op elkaar staande flatgebouwen van 10, 12 en 17 bouwlagen hoog met daartussen 9 parkeergarages en groengebieden. Alleen de Zuiderkerk (afgebrand in 1979) op de hoek Hoefkade en Falckstraat zou als oorspronkelijk element worden geintegreerd in het plan.

In het plan werd geen rekening gehouden met het bestaande stratenpatroon. Het plan was als een volledig nieuwe werkelijkheid over de bestaande stad gelegd. Opvallend zijn twee nieuwe overgedimensioneerde boulevards aan de zuid en westzijde van het plangebied. Deze beide boulevards waren onderdeel van het in 1957 vastgestelde structuurplan van de gemeente. De boulevard aan de zuidzijde was een verlenging van het Schenkviaduct en zou in een latere fase verder door de Schilderswijk worden getrokken tot aan de Melis Stokelaan. De boulevard aan de westzijde zou dwars door het centrum en Zeeheldenkwartier worden getrokken met als eindbestemming de Laan van Meerdervoort. De Hooftskade, Groenewegje en de Spinozastraat werden wel behouden, al moesten deze flink worden verbreed om de verwachte verkeersstromen te verwerken. De Hoefkade is nog wel terug te vinden in het plangebied. Alleen is deze straat flink gedowngrade van ontsluitingsweg naar parkeerstraat achter de flats.

Bijzonder onderdeel van het plan was de uitgebreide infrastructuur voor de voetgangers. Naast de voetpaden langs de wegen was ook op niveau +1 een uitgebreid voetpadennetwerk aangelegd, compleet met loopbruggen over de vrijwel alle wegen.

Weerstand van bewoners en provincie

3d viewer (laden kan paar seconden duren)

Bewoners van de Schilderswijk zagen weinig in het plan. Zij vreesden dat de huren veel duurder zouden worden, met het gevolg dat zij op zoek moesten naar nieuwe woningen in Moerwijk en Bouwlust. De provincie Zuid-Holland keurde het plan ook af, omdat de nieuwbouw te weinig samenhang vertoonde met het bestaande stedelijke weefsel. Al snel werd het plan dan ook verworpen.

Kort daarna werd door architectenbureau Groep 5 een nieuw plan gemaakt met een 6-tal sterflats van 16 bouwlagen hoog. Dit plan was zo mogelijk nog wereldvreemder dan het originele plan. Dus in 1971 werd ook dit plan naar de prullenbak verwezen.

De 444
In 1973 werd plan De 444 van architect Henk van Schagen gepresenteerd. Het nummer in de plantitel is een verwijzing naar de 444 nieuw te bouwen woningen in het plangebied. In plaats van hoogbouw en brede boulevards keerde de architect terug naar een (voor die tijd) knus stadslandschap met woonerven. Dit plan werd in 1976 gerealiseerd op een bouwkavel tussen de Hoefkade, Jacob Catsstraat, Waterloostraat en Koningstraat. Het plan was daarmee de aanzet van de gemeente Den Haag voor de stadsvernieuwing in de Schilderswijk. Uiteindelijk zal een aanzienlijk deel van de bebouwing van de Schilderswijk en de naastgelegen wijk Transvaal moeten wijken voor omvangrijke stadsvernieuwingsprojecten.


Bron kaart: Ontwerpbestemmingsplan Van Grijs naar Groen (1968) aangevuld met details bijbehorende maquette (1968)