Kaartviewer (laden kan paar seconden duren)
Met ruim 73.000 inwoners (2022) is Almelo de derde grote stad van Twente. In de 13e eeuw is de eerste nederzetting ontstaan rond een kruising tussen het riviertje Almelose Aa en een landweg. Vanaf dit moment wordt ook Huis Almelo voor het eerst genoemd. Hoewel Almelo al sinds 1420 beschikt over stadsrechten, is de stad tot aan de industriële revolutie halverwege de 19e eeuw vrij klein gebleven. Huis Almelo is vanaf het begin af aan de kern van de stad, al is het echte stedelijke leven vooral in een langgerekte strook direct achter dit kasteel ontstaan. De Grotestraat is de dominante as waarlangs de belangrijkste bebouwing werd opgetrokken, waaronder het oude stadhuis. In het noorden en zuiden lagen nog een paar dwarsstraten waarlangs vaak de wat kleinere huisjes stonden. Ter hoogte van de huidige Koornmarkt kruiste de Grotestraat de Molenbeek. Hier stonden van 1272 tot 1960 de Grafelijke watermolens. Aan de noordkant werd de stad gemarkeerd door de Nieuwe Moolen. Deze koren-/pelmolen werd in 1797 gebouwd, maar in 1869 alweer gesloopt. Tegenwoordig leeft de molen nog voort in de aangrenzende straat met de naam Molenstraat. Aan de zuidkant stond de Oude Koornmolen. Ook deze molen zie je alleen nog terug in een aangrenzende straatnaam, namelijk Molenkampspark. Opvallend is de destijds voorgestelde trace van de Wierdensestraat. Deze straat werd doorgetrokken tot het huidige Waagplein. Gezien de breedte van deze straat en de breedte van de Gravenallee ten oosten van de stad zou je dit als prematuur voorstel kunnen zien voor een doorbraak. In de jaren 60 van de vorige eeuw werd deze doorbraak daadwerkelijk uitgevoerd. Hoewel deze beslissing in de jaren 90 met de bouw van de Galerij weer werd teruggedraaid was het kwaad al geschied. De Molenbeek en de Grafelijke watermolens zijn nu volledig uit het stadsbeeld gewist. Bron kaart: Minuutplans Kadaster (1817)